آرش عزیزی

۳ جلسه از محاکمه محمود یادگاری برگزار شد

هفته گذشته دادگاهی کوچک در ساختمان سابق شهرداری تورنتو شاهد محاکمه‌ای تاریخی بود: برای اولین بار در کانادا، یکی از ساکنین تورنتو طبق «قانون سازمان ملل» به اتهام فرستادن وسایلی برای ساختن سلاح‌های هسته‌ای به ایران محاکمه شد.

محمود (دیوید) یادگاری با نه اتهام دیگر طبق قانون جزایی، قانون گمرک و قانون جواز صادرات و واردات روبرو است. این در ضمن اولین بار است که کسی طبق قانون امنیت و کنترل هسته‌ای کانادا محاکمه می‌شود.

این پرونده آوازه‌ی جهانی پیدا کرده و حتی به گوش احمدی‌نژاد هم رسیده است. چند ماه پیش بود که احمدی‌نژاد در ماجرای دستگیری کوه‌نوردهای آمریکایی در تهران پیشنهاد داده بود که در تعویض زندانی با آمریکا، یادگاری را پس بگیرد. تقریبا اکثر نشریات کانادایی از جمله تورنتو استار به طور مفصل به این موضوع پرداخته اند.

طرح نقاشی شده از یادگاری در دادگاه

این بیزینس‌من ۳۶ ساله ایرانی متهم به این است که از شرکت کوچک خود که «N&N Express Inc.» نام دارد استفاده کرده تا ۱۰ دستگاه مبدل فشار را از طریق دوبی به ایران، صادر کند. یادگاری که شرکت مذکور را از خانه‌اش در نورت یورک اداره می‌کرده این دستگاه‌ها را به قیمت ۱۱۶۴۵ دلار از شرکت سترا سیستمز در ماساچوست تهیه کرده.

این دستگاه‌ها فشار را به سیگنال‌های برقی برای کامپیوترها و سایر دستگاه‌های الکترونیک بدل می‌کنند و انواع و اقسام استفاده‌ها را دارند که یکی‌شان غنی‌سازی اورانیوم برای سلاح‌های هسته‌‌ای است.

جلسه اول محاکمه بیشتر بر روی این تمرکز داشت که آیا قاضی اجازه به استفاده از اعترافاتی که یادگاری به پلیس کرده است دارد یا نه.

فرانک آداریو، وکیل اقای یادگاری، چهارشنبه هفته گذشته در محاکمه، که در دادگاهی استانی در ساختمان سابق شهرداری برگزار می‌شد، به قاضی، کتی موچا، گفت: «آقای یادگاری می‌خواهد شهادت دهد که مورد تهدید قرار گرفته و این گفته‌ای داوطلبانه نبوده است».

داستان دستگیری در جلسه اول

ماجرای دستگیری محمود یادگاری به ۱۶ آپریل ۲۰۰۹ بر می‌گردد. در این روز بود که مامورین پلیس فدرال (RCMP) مقابل در خانه‌ی او در خیابان ابیتیبای (نزدیک تقاطع یانگ و استیلز) ظاهر شدند. آقای یادگاری،‌که به همراه همسر و پسر کوچکش در این خانه زندگی می‌کرد، در را باز کرد و بلافاصله دستگیر شد.

دادستان‌های فدرال، برادلی ریتز و جنیفر کانروی، در دادگاه فیلمی از یادگاری نگران و پریشان را پخش کردند که توسط دو مامور در دفتر پلیس در نیومارکت مورد مصاحبه قرار می‌گرفت. این مصاحبه در همان روز دستگیری صورت گرفته بود.

در این فیلم یادگاری به وضوح عصبی است، پایش می‌لرزد، با صدایی لرزان صحبت می‌کند و در یک نقطه حتی به حالت عصبی از جایش بلند می‌شود. در این فیلم یادگاری می‌خواهد برای بار دوم با وکیلش صحبت کند و حاضر نمی‌شود حرفی بزند یا حتی فرمی امضا کند که در آن اتهامات را بپذیرد و اعلام کند که حقوقش را به او گفته‌اند.

به شهادت گروهبان کلی هلووکا، از پلیس فدرال، یادگاری در شبِ دستگیری، و پس از پایان جلسه مصاحبه، به همان دو افسر پلیس اعتراف کرده که از هر معامله چند صد دلار کسب کرده است. یادگاری اعتراف کرده است که فردی به نام نیما طبری به او گفته به کسی نگوید که مقصد نهایی این دستگاه‌ها ایران است و فقط آن‌ها را به دوبی بفرستد.

هلووکا گفته که وقتی او به همراه مامور دیگری به سلول یادگاری رفته‌اند، او این اعترافات را انجام داده است. هلووکا در دادگاه از این گفت که سوءظن داشته که یادگاری همه چیز را نمی‌گوید.

هلووکا حرف آداریو، وکیل یادگاری، را پذیرفت که طبق دستورالعمل‌های پلیس فدرال، گفته‌های فرد متهم باید ضبط ویدئویی و صوتی شود، اما اضافه کرد: «این اعتراف نبود، اعلامی خودبخودی بود». افسر پلیس اما دیگر گفته‌ی وکیل را که می‌گفت او و همکارش از عمد به سلول یادگاری رفته‌اند تا از او اعتراف بگیرند، رد کرد.

یادگاری در جلسه دوم دادگاه: زن و بچه‌ام را تهدید کردند

جلسه دوم دادگاه روز پنجشنبه‌ی هفته‌ی گذشته برگزار شد. یادگاری در این جلسه مدعی شد که دو افسر پلیس که او  را دستگیر کرده‌اند گفته اند که همسرش را دستگیر می‌کنند و فرزندش را از او می‌گیرند و در چنین شرایطی از او اعتراف گرفته‌اند.

یادگاری که برای اولین بار خود صحبت می‌کرد گفت او بر خلاف توصیه وکلایش عمل کرده و در مورد پرونده به افسران پلیس گفته است. هر دو افسر پلیس پیش از این استفاده از هرگونه تهدید را رد کرده‌اند. مریفیلد گفت با احترام بسیار با یادگاری برخورد کرده است و او خودش این اعترافات را کرده. مریفیلد در اعترافاتش از نام شرکت واقع در دوبی که قرار بوده میانجی باشد نیز پرده برداشت: شرکت کفت تردینگ (Keft Trading Co.). مریفیلد در ضمن گفت بلافاصله فهمیده که یادگاری در مورد این‌که فقط «چند صد دلار» کسب می‌کند دروغ گفته چرا که اسناد نشان می‌دهد که او هنگام صادرات قیمت‌ها را سه برابر کرده است. مریفلید در اظهارات خود گفت: «آقای یادگاری گفت نمی‌دانسته که این وسایل استفاده هسته‌ای دارند».

او در ضمن گفت که از یادگاری پرسیده چرا برچسب‌های مبدل فشارها را برداشته و قیمت‌های آن‌ها را هنگام ارسال کمتر گزارش کرده. به گفته‌ی مریفیلد، پاسخ یادگاری حاکی از این بوده که آقای طبری به او گفته شرح و ارزشِ وسایل را پنهان کند.

جلسه سوم دادگاه

فردای آن روز، جمعه هفته گذشته، جلسه سوم دادگاه برگزار شد.

یادگاری در این جلسه ادعا کرد که خبر نداشته تجهیزاتی که می‌خواسته صادر کنند به مقصد ایران ارسال شده‌ است.

یادگاری این ادعا را که او به مامور پلیس اعتراف کرده که فردی در ایران (نیما طبری) به او پول داده تا مبدل فشار را بخرد و آن‌را به شرکتی در دوبی بفرستد تا مقصد واقعی آن معلوم نشود، رد کرد.

وکیل یادگاری از او پرسید آیا او با شهادت دو افسر پلیس در دو جلسه قبلی در مورد اعترافات او هنگام دستگیری‌اش در آپریل سال گذشته موافق است یا نه و یادگاری پاسخ داد: «نه به هیچ وجه».

یادگاری در ضمن به ادعای خود در مورد این‌که مامورین پلیس سر او داد و بیداد کرده‌اند ادامه داد و گفت هلووکا با صدای بلند به او توهین کرده و مدام فحش داده است و این باعث «ترسیدن» او شده است.

یادگاری در پاسخ به سئوال دادستان فدرال اعتراف کرد که وقتی دنبال شغل بوده در رزومه‌ی خود اغراق کرده است. دادستان سپس پرسید آیا در این محاکمه نیز اغراق نمی‌کند تا شانس نجات بیشتری داشته باشد و یادگاری پاسخ داد: «این قضیه کاملا فرق دارد. من اینجا روی کتاب مقدس قسم خوردم و این شرف من است. من شرفم را زیر پا نمی‌گذارم».

هدف محاکمه همچنان این است که آیا قاضی کتی موچا اجازه استفاده از اعترافاتی که دو افسر پلیس ادعای دریافت آن را دارند، می‌دهد یا خیر.

وکیل یادگاری در جلسه سوم تاکید کرد که از آن‌جا که این اعتراف ضبط تصویری یا صوتی یا حتی نوشتاری (به صورت یادداشت برداشتن توسط آن‌ها) نشده، استفاده از آن جایز نیست.

اما جنیفر کانروی، دادستان، پاسخ داد که این اعترافات در جریان مکالمه پیش آمده‌اند و مامورین لازم به یادداشت برداشتن یا ضبط تصویری آن نبوده‌اند.

جریان این محاکمات در حالی نوشته می‌شود که جلسه‌ی چهارم محاکمه در جریان است و در آن قاضی تصمیمش را در مورد جایز بودن یا نبودن اعترافات مذکور اعلام می‌کند.