* این مقاله جنبه ی آموزشی دارد نه درمانی، هر دارویی باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شود.
پیشگیری
مصرف دخانیات و چاقی زیاد شدیداً در تولید ریفلاکس موثرند. ترک دخانیات و نگه داشتن وزن طبیعی به پیشگیری کمک می کند. در حال حاضر به نظر نمی رسد که عوامل دیگری را برای پیشگیری از بیماری بشناسیم.
چند راهنمایی
سعی کنید که چند عادت زندگی تان را که باعث آرامش سیمپتوم ها می شود پیدا کرده و با پزشکتان یا با یک متخصص تغذیه درباره آنها صحبت کنید. این عادات در همه یکسان نیست ولی برای اکثر بیمارانی که از ریفلاکس رنج می برند 
موثر است و می توانند از راهنمایی های زیر بهره مند شوند.
ـ اگر ترازو به شما می گوید که اضافه وزن دارید سعی کنید چند کیلو از وزنتان را کم کنید. چاقی زیاد از عوامل اصلی تولید ریفلاکس است. چندین مطالعه علمی نشان داده که از دست دادن وزن زیادی باعث می شود سیمپتوم ها کم بشوند.
ـ هیچ مطالعه ای تا به حال دقیقاً نشان نداده که رابطه ای بین نوع تغذیه و ریفلاکس وجود دارد ولیکن بیماران مبتلا به ریفلاکس اغلب متوجه می شوند که بعضی از غذاها سیمپتوم ها را تشدید می کنند مثل قهوه، شکلات و غذاهای چرب یا همراه با ادویه ها، نوشابه ها، نوشابه های گازدار، مرکبات و آب آنها، گوجه فرنگی، شیر، پیاز و عدم مصرف این غذاها می تواند منجر به آرام شدن ریفلاکس شود.
ـ از مصرف نعنا و نعنای فلفلی که ممکن است باعث شل شدن اسفنگتر مری شوند، خودداری کنید.
ـ از خوردن غذاهای چرب و سنگین خودداری کنید. چند مطالعه نشان داده که غذاهای چرب باعث شدت ریفلاکس می شوند، با این که این هیپوتز موافق و مخالف زیاد دارد ولی بهتر است از غذاهای سبک با دفعات بیشتر استفاده کنید تا معده بهتر تخلیه شود و از بالا رفتن اسید به مری جلوگیری بشود.
ـ آرام غذا بخورید و وقت بیشتری برای جویدن غذاها بگذارید تا باعث اضافه شدن کار معده نشوید.
ـ بلافاصله بعد از غذا خوردن دراز نکشید و نخوابید (دو سه ساعت صبر کنید)
ـ شام تان را سه تا ۴ ساعت قبل از خوابیدن میل کنید.
ـ سیگاری ها سیگار را ترک کنند، زیرا باعث می شود که جریان خون در صدمات وارده به مری و التهابات آن کم بشود و همین طور باعث می شود که اسفنگتر نتواند به خوبی کار کند.
ـ میزان مصرف الکل خود را کم کنید، زیرا الکل باعث ازدیاد ترشح اسید در معده می شود و ریفلاکس را شدیدتر می کند، مخصوصاً از نوشیدن الکل با شکم خالی خودداری کنید.
ـ از درگیری و استرس دوری کنید.
ـ از پوشیدن لباس های تنگ و بستن کمربندی که خیلی محکم بسته شده خودداری کنید، زیرا باعث وارد شدن فشار به شکم شده و در نتیجه اسفنگتر تحتانی مری در هنگامی که باید بسته باشد باز می شود.
ـقسمت بالای سر تخت خواب را ۱۵ سانتی متر (۶ اینچ) در صورت امکان بلند کنید. برای این کار می توانید بلوک های چوبی یا آجر در زیر پایه های تخت بگذارید یا از ابرهای سخت در زیر تشک محل قرار گرفتن سر استفاده کنید. استفاده از چند بالش اضافی کافی نیست، این کار برای کم کردن دردهای شبانه موثر است ولی ممکن است در نزد بعضی از بیماران ناراحت کننده باشد و خواب آنها را به هم بزند.
ـ بعضی از داروها می توانند باعث تولید ریفلاکس یا التهاب مری بشوند مثل اسید استیل سالی سیلیک (آسپرین) و سایر آنتی انفلاماتوارهای غیر استروئیدی (ایبوپروفن)، داروهای ضد پوکی استخوان (استئوپروز) (Fosamax وکلسیم)، آنتی بیوتیک ها، بعضی از داروهای خواب آور، مکمل های حاوی آهن ـ پتاسیم و بعضی از گیاهان هم می توانند باعث شدت ریفلاکس بشوند. با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
درمان های دارویی سوزش معده یا ریفلاکس
داروها
قبل از مصرف هر دارویی برای پیشگیری بعضی عادات زندگی تان را تغییر دهید. اگر کافی نبود از درمان های ساده و موثر برای آرامش سیمپتوم ها استفاده کنید، اما برای ریفلاکس هایی که به صورت یک بیماری مزمن درآمده اند گاهی لازم می شود که مدت های طولانی از درمان های دارویی استفاده شود. از داروهای زیادی می شود برای کم کردن اسید معده استفاده کرد مثل:
ـ آنتی اسیدها که باعث خنثی شدن اسید معده می شوند. باید وقتی که سیمپتوم ها دیده می شوند مصرف شوند. اگر شما از آنتی اسیدهایی که بدون نسخه تهیه می شوند بیشتر از سه هفته استفاده کرده اید لازم است که با پزشک تان مشورت کنید.
ـ Antagonistes h2 باعث می شوند ترشح اسید معده کم بشود. آنتاگونیست های H2 که بدون نسخه تهیه می شوند، اگر با راهنمایی های پیشگیری گفته شده همراه باشند، معمولاً برای موارد سبک کافی هستند. البته از آنتی اسیدها نباید به مدت طولانی استفاده کرد، زیرا باعث جلوگیری از جذب بعضی از مواد مغذی می شوند.
ـ اگر داروهای بدون نسخه باعث آرامش کامل سیمپتوم ها نمی شوند پزشک می تواند آنتاگونیست های H2 قوی تر و یا داروهای موثر دیگری برای درمان ریفلاکس تجویز کند. برای جلوگیری از عوارض ناخواسته باید کاملاً دستورات پزشک برای مصرف آنها را اجرا کرد.
همین طور برای کامل شدن درمان، پزشک گاهی تجویز می کند که خوردن بعضی از غذاها را کم کرد یا اصلاً نخورد. باید دانست که بعضی از متخصصان مصرف مولتی ویتامین ها را برای بیمارانی که از آنتی ریفلاکس استفاده می کنند تجویز می کنند که دچار کمبود ویتامین نشوند، زیرا این داروها می توانند باعث کم شدن جذب بعضی از زیرمغذی ها و بعضی از داروها بشوند. اگر بیمار ریفلاکسی از بیماری دیگری هم رنج می برد و داروهای دیگری هم مصرف می کند حتماً باید در این باره با پزشک یا داروساز مشورت کند.
جراحی
اگر درمان های دارویی با شکست روبرو شد و اثر نکرد می شود از جراحی برای درمان ریفلاکس استفاده کرد ولی از آن فقط برای بیمارانی که از مشکلات تولید شده شدیداً رنج می برند استفاده می شود و به ندرت مورد لزوم قرار می گیرد.
طب مکمل
شیرین بیان: استفاده از ریشه این گیاه توسط کمیسیون E برای درمان زخم های معده و مری شناخته شده است. این گیاه به تولید مخاطی که سطح داخلی معده را می پوشاند کمک و از شیره معده محافظت می کند. این گیاه توسط ناتوروپات ها به علت داشتن آثار محافظت کننده مخاط و خواص آنتی انفلاماتوار مرتباً پیشنهاد می شود ولی تا به حال هیچ مطالعه کلینیکی برای اثبات این آثار انجام نشده است.
ـ D-Limonene (یک محصول طبیعی که در پوست مرکبات و سایر گیاهان و صمغ کاج وجود دارد)
در سال ۲۰۰۷ دو مطالعه کوچک بر روی ۱۹ و ۱۳ بیمار انجام شد و نشان داد که بر روی بازگشت مواد اسیدی به مری موثر است و حدود ۸۰ درصد بیماران شرکت کننده تاثیر آن را تایید کردند. D-Limonene پریستالتیسم مری را تقویت و از مخاط آن در مقابل اسید معده محافظت می کند. می توان آن را به صورت شیره پوست پرتقال تهیه کرد. دوزاژ آن ۱۰۰۰ میلی گرم یک دوره درمانی ۱۰ بار هر دو روز یک مرتبه یک قرص آن کمک به بهتر شدن سیمپتوم ها می کند.
ـ ختمی، پنیرک، نارون، بنگ سفید، انجیر هندی ـ انجیر بربری: این گیاهان به علت داشتن مقدار زیادی پکتین و موسیلاژ به طور سنتی برای آرامش التهاب های مخاطی که سطح داخلی دستگاه گوارش را می پوشانند به کار می روند و نسوج را از صدمات تولید شده توسط اسید محافظت می کنند. تا به حال هیچ مطالعه کلینیکی که این مسائل را ثابت کند انجام نشده است.
کنترل استرس: طبق نظر دکتر Andrew Weil اکثر مشکلات دستگاه گوارش رابطه ای با استرس دارند و نباید قدرت مشکلات روانی، احساسی را در فعالیت های طبیعی دستگاه گوارشی دست کم گرفت و راهنمایی های زیر را پیشنهاد می کند:
ـ علل اصلی استرس هایتان را پیدا کنید و سپس سعی کنید راه حلی برای از بین بردن آن و یا حداقل کم کردن آن پیدا کنید.
ـ مقادیری از وقت روزانه را برای آرامش و استراحت بگذارید.
ـ برنامه های روزانه مراقبه و تصور درمانی و امثالهم داشته باشید.
طب سنتی چین: در داروسازی چین معجونی مخصوصاً برای مشکلات تولید شده بر اثر زیادی ترشح اسید معده وجود دارد به نام Wei Te Ling و برای تقویت و بازگشت معده به حالت طبیعی به کار می رود و باعث آرامش احساس سوزش معده و مزه اسیدی دهان می شود بدون اینکه عامل بیماری را درمان کند.
اخطار برای بعضی از داروهای خانگی
بعضی از درمان های خانگی به طور موقت اسید معده را خنثی می کند، ولی نوشیدن آبی که در آن جوش شیرین حل شده و یا نوشابه های گازدار یا شیر مطلقاً پیشنهاد نمی شوند. استفاده تکراری از این نوشیدنی ها وضع را بدتر کرده و باعث زیاد شدن مایعات و گاز و فشار در معده شده و برای ریفلاکس تحریک می شود.
* عطا انصاری استاد سابق دانشکده پزشکی دانشگاه کیسانگانی Kisangani است.
